Eurazjatycki Bank Rozwoju – narzędzie ekonomicznej integracji na obszarze byłego ZSRR

Szymon Wiśniewski

Jednym z priorytetów polityki prezydenta Władimira Putina po jego dojściu do władzy na początku XXI wieku była odbudowa pozycji i prestiżu międzynarodowego Federacji Rosyjskiej po rozpadzie ZSRR i rządach Borysa Jelcyna. Naturalnym kierunkiem ofensywy międzynarodowej była reintegracja oraz odzyskanie wpływów na obszarach niegdyś wchodzących w skład państwa sowieckiego. Rosyjscy decydenci doskonale zdawali sobie sprawę, że dla powodzenia tej strategii konieczne będzie podjęcie działań nie tylko o charakterze politycznym, ale również ekonomicznym, społecznym czy kulturalnym. 

Przejawem takiego sposobu myślenia było powołanie w 2006 z inicjatywy Rosji i Kazachstanu Eurazjatyckiego Banku Rozwoju, mającego na celu odzyskanie wpływu Rosji na procesy polityczne i gospodarcze na obszarach, które jeszcze nie tak dawno były od nich uzależnione.

Eurazjatycki Bank Rozwoju jest międzynarodową finansową organizacją, której działania nakierowane są na wzrost gospodarczy w państwach członkowskich, rozwój handlu, wzmacnianie powiązań ekonomicznych, a także integrację regionu eurazjatyckiego poprzez działalność inwestycyjną. Bank został utworzony na podstawie umowy międzynarodowej zawartej 12 stycznia 2006 r. przez przedstawicieli Rosji i Kazachstanu. W 2009 roku do porozumienia dołączyła Armenia i Tadżykistan, rok później Białoruś, a w 2011 roku Kirgistan. Siedziba instytucji znajduje się w Ałmatach.

Główne zadania Eurazjatyckiego Banku Rozwoju polegają na finansowaniu zarówno projektów o zasięgu krajowym i regionalnym, implementacji nowych rozwiązań finansowych, a także rozwoju dwustronnych oraz wielostronnych relacji biznesowych między państwami członkowskimi, w celu przyciągnięcia zagranicznych inwestorów.

Bank jest on podmiotem prawa międzynarodowego posiadającym zdolność prawną i korzystającym z wielu przywilejów na terenie państw członkowskich tj. immunitetów sądowych i majątkowych, zwolnień podatkowych i celnych, a także korzyści pozwalających unikać ryzyka spowodowanego możliwymi zmianami przepisów oraz regulacji bankowych.

W 2007 roku Eurazjatycki Bank Rozwoju uzyskał status obserwatora przy Zgromadzeniu Ogólnym ONZ, Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju, a także przy Eurazjatyckiej grupie ds. zwalczania procederu prania brudnych pieniędzy i finansowania terroryzmu.

Główną osią zainteresowań instytucji są inwestycje infrastrukturalne, jak choćby budowa autostrady biegnącej wewnątrz Sankt-Petersburga, obwodnicy Moskwy, oraz energetyczne tj. prowadzenie prac przygotowawczych mających zapewnić modernizację procesu wydobycia złota w Kazachstanie, budowę hydroelektrowni w Karelii, a także stworzenie farmy wiatrowej w obwodzie azowskim. Ważnym aspektem działalność Banku jest również analiza ryzyka finansowego i makroekonomicznego w państwach członkowskich, prognoza rynków finansowych oraz ich możliwości inwestycyjnych. Eurazjatycki Bank Rozwoju jest wiodącym ośrodkiem analitycznym na obszarze eurazjatyckim.

Bank stara się przyciągać długoterminowe zasoby, które są głównym źródłem finansowania jego działalności inwestycyjnej na międzynarodowych rynkach kapitałowych. Narzędziami mającymi sprowadzać inwestycje są m.in. emisja dłużnych instrumentów finansowych w postaci euroobligacji, udzielanie dwustronnych czy celowych kredytów bankowych. Łączna wartość pożyczek na rynkach finansowych Eurazjatyckiego Banku Rozwoju wynosi 1,63 mld dolarów.

W 2009 roku w ramach EBR został utworzony Eurazjatycki Fundusz Stabilizacji i Rozwoju. Członkami założycielami było sześć państw – Armenia, Białoruś, Kazachstan, Kirgistan, Rosja i Tadżykistan. Głównym celem tej instytucji było zmniejszenie negatywnych konsekwencji powstałych w związku z globalnym kryzysem, zapewnienie długofalowej stabilności poszczególnych gospodarek państw, a także wsparcie procesów integracyjnych w regionie poprzez m.in. pożyczki finansowe a także kredyty inwestycyjne na międzynarodowe i krajowe projekty. W latach 2010-2013 Fundusz udzielił dwie pożyczki - Białorusi w wysokości 2,56 mld dolarów oraz Tadżykistanowi 70 mln dolarów. Natomiast w latach 2015-2016 trzy – Armenii 300 mln dolarów, Białorusi 2 mld dolarów i Tadżykistanowi 20 mld dolarów.

Eurazjatycki Bank Rozwoju jest tylko jedną z płaszczyzn integracji państw byłego ZSRR wokół Federacji Rosyjskiej, poza nim należy wymienić Eurazjatycką Unię Gospodarczą, a także Organizację Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym. Grono państw, które biorą udział takich platformach współpracy jest ograniczony do tych najbardziej zależnych od Rosji, czyli Armenii, Białorusi, Kirgistanu i Tadżykistanu oraz - chcącego odgrywać kluczową rolę w regionie - Kazachstanu. Niektóre państwa byłego ZSRR weszły w skład zachodnioeuropejskich struktur organizacji międzynarodowych, jak kraje nadbałtyckie, inne jak np. Gruzja oraz Ukraina przez swoje doświadczenia relacji z Rosją sprzed kilku ostatnich lat dążą dowesternizacji i stronią od wszelkich inicjatyw zarządzanych z Kremla. Natomiast jeszcze inne jak Azerbejdżan i Turkmenistan, dzięki zasobom złóż naturalnych, nie potrzebują aż tak dużej protekcji Moskwy i starają się prowadzić niezależną, zdywersyfikowaną politykę zagraniczną.

Narzędzia integracji służą Federacji Rosyjskiej nie tylko do oddziaływania na najbliższych sąsiadów, lecz także stanowią demonstrację siły w większej rozgrywce z Chinami czy USA o uzyskanie jak największych wpływów w warunkach policentryzacji międzynarodowego układu sił.

Aktualna ocena artykułu: 4

Oceń artykuł: