Kazachstan nie zwalnia tempa

Patrycja Operacz

Pomimo kryzysu władze Kazachstanu podpisują umowę o współpracy z Japonią, planują otwarcie Międzynarodowego Centrum Finansowego „Astana” oraz wprowadzają działania przeciwkryzysowe.

Prezydent Nursułtan Nazarbajew polecił sporządzenie planu antykryzysowego. Jego zdaniem obecny kryzys gospodarczy może okazać się silniejszy niż ten z lat 2008 – 2009 (menadżer funduszu holdingowego ”Asadel Capital SPC”- Margulan Seisembayev, prognozuje, że cena za baryłkę ropy może spaść do 20 dolarów). Do budżetu kazachstańskiego dopływa obecnie około 40 proc. mniej dochodów niż zaplanowano. Spowodowane jest to spadkiem cen na kazachstańskie produkty eksportowe: metale i węgiel. Niewielki wzrost notuje rolnictwo. Prognozy rozwoju kryzysu gospodarczego stawiane są na podstawie rozmów z przywódcami Stanów Zjednoczonych, Chin i Federacji Rosyjskiej.

Obserwując obecny stan światowych gospodarek nie da się przewidzieć szybkiej poprawy sytuacji, a to oznacza zmniejszenie zysków przedsiębiorstw, dochodów i możliwą redukcję zatrudnienia. Program rozwojowy Nur Dżoł zakłada szereg szkoleń zawodowych, co w dłuższej perspektywie ma pomóc w przekształceniach zawodowych pracowników. Rozwój czynnika kapitału ludzkiego jest jednym z ważniejszych wyzwań podczas kryzysu gospodarczego. Bez wykwalifikowanej kadry pracowników nie dojdzie do modernizacji przedsiębiorstw. W kwestii rozwoju przedsiębiorstw władze Kazachstanu planują przeprowadzić prywatyzację w celu bardzie efektywnego zarządzania. Dodatkowo nie planuje się przeznaczać pieniędzy z Narodowego Funduszu na budowę lub wspieranie nierentownych przedsiębiorstw. Problemem pozostaje również polityka fiskalna w Kazachstanie. System podatkowy dotyka przede wszystkim małe i średnie przedsiębiorstwa blokując ich rozwój, zaś duże stawiając jako uprzywilejowane. Zdaniem biznesmenów kłopotliwe jest sterowanie gospodarki przez państwo, które polega na decydowaniu który sektor ma odnotować wzrost. Taką decyzję powinna podejmować sama gospodarka – nie państwo. Nie uregulowaną kwestią pozostaje również nie przejrzyste prawo podatkowe.

Pomimo kryzysu w ramach Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej wzrósł udział płatności w  walutach państwowych tj. tenge i rubla białoruskiego z 1 proc. w roku ubiegłym do 4 proc. obecnie. Zdaniem ekspertów tendencja ta będzie się utrzymywać z powodu obecnych warunków makroekonomicznych oraz sankcji wobec Rosji, a także z osłabienia walut krajowych EUG.

Podczas spotkania Prezydenta Kazachstanu z Premierem Japonii (Sindzo Abe), Kazachstan został uznany przez stronę japońską za największą gospodarkę Azji Centralnej oraz lidera regionu. Podkreślano japońskie zaangażowanie w rozwój współpracy handlowej i gospodarczej,  szczególnie w przemyśle jądrowym, szkolenia wykwalifikowanych pracowników oraz wprowadzenie japońskiego systemu diagnostyki w medycynie (łącznie w 2014 r. obroty handlowe między tymi dwoma państwami wyniosły 2 miliardy dolarów). Obecnie łączna suma japońskich inwestycji  zapowiedzianych w Kazachstanie szacowana jest na 1,5 miliona euro i dotyczą m.in. partnerstwa w sektorze towarowym, górnictwie, przetwarzania uranu, logistyki transportu, innowacji i rolnictwa.

W ostatnich dniach pojawiła się możliwość uczestnictwa Kazachstanu w rosyjsko-tureckim projekcie dostaw gazu do Europy Południowej tzw. „Turecki potok”. Eksperci nie oceniają jednak bardzo wysoko powodzenia tej kooperacji. Do współpracy w ramach projektu potrzeba znaczących inwestycji finansowych oraz produkcji, która w Kazachstanie jest obecnie na niskim poziomie. To wszystko stawia pod znakiem zapytania opłacalność i możliwości przystąpienia Kazachstanu do projektu. Perspektywa efektywnego i opłacalnego udziału w „Tureckim potoku” powiązana jest z wykorzystaniem złóż Kaszagan na Morzu Kaspijskim.

W Kazachstanie ma powstać Międzynarodowe Centrum Finansowe „Astana” (MCFA). Zarząd finansowego centrum ma być kierowany przez Prezydenta RK – Nursułtana Nazarbajewa. Prawo MCFA będzie oparte na Konstytucji Republiki Kazachstanu, akty organów centrum będą wzorowane na tych, które reprezentują obecnie wiodące centa finansowe na świecie m.in. brytyjskie. Ponadto prognozuje się, że MCFA będzie podstawą reżimu podatkowego, wizowego i walutowego. Centrum ma dodatkowo przyciągać międzynarodowy kapitał ludzki.

Pomimo odczuwalny skutków kryzysu gospodarczego w Republice Kazachstanu, centralnoazjatyckie państwo nie zamyka się na inwestycje zagraniczne. Upatruje w inwestorach możliwość przezwyciężenia załamania gospodarczego. Japońskie inwestycje, mimo, że na mniejszą skalę, są przełamaniem wpływów Chin, szczególnie, że dotyczą zaangażowania w podobnych branżach (transporcie, wydobyciu surowców). Stworzenie Międzynarodowego Centrum Finansowego „Astana” jest dobrym posunięciem, którego ranga w przyszłości może urosnąć do poważnej instytucji w regionie Azji Centralnej. Jak pokazują spotkania ekspertów i przedsiębiorców w Kazachstanie wciąż dużo jest do zmienienia w kwestii rozwoju MiŚP, w szczególności uregulowania polityki fiskalnej. Tak by rozwijały się, nie tylko duże międzynarodowe koncerny, ale i małe kazachskie firmy.   

Artykuł nie został jeszcze oceniony.

Oceń artykuł: