Gaz w służbie polityki

Bartłomiej Cięszczyk

Obecnie gaz jest jednym z najlepszych narzędzi wywierania wpływu państw na inne kraje. Błękitne paliwo potrafi zmieniać sytuacje geopolityczną na świecie. Przykładowo gazociąg TAPI wpłynie na układ sił w Azji Środkowej.

Już w latach 90-tych ubiegłego wieku pojawił się pomysł wybudowania gazociągu TAPI (Turkmenistan-Afganistan-Pakistan-Indie). Jednak dopiero w maju br. władze Turkmenistanu podpisały umowę, na mocy której gaz z tego kraju popłynie rurociągiem do Pakistanu i Indii przez terytorium Afganistanu. Głównymi inwestorami projektu są Azjatycki Bank Rozwoju oraz Stany Zjednoczone.

Długość rurociągu ma wynieść 1680 kilometrów, z czego 735 kilometrów rurociągu ciągnąć się będzie przez Afganistan, prowincje Herat i Kandahar. Przepustowość TAPI szacuje się na około 30 miliardów metrów sześciennych gazu rocznie. Inwestycja ma zostać przygotowana do realizacji do końca 2014 roku. Jeśli gazociąg powstanie Afganistan, jedno z najsłabiej rozwiniętych gospodarczo państw świata, zyska dodatkowe źródło dochodu. Według prognoz ekspertów, Afganistan jako kraj tranzytowy dla TAPI otrzymałby rocznie prawie 400 milionów dolarów oraz 14 miliardów metrów sześciennych gazu na zaspokojenie własnych potrzeb.

Zanim jednak ruszy budowa gazociągu konieczne jest ustabilizowanie sytuacji w regionie. Pakistan, który nieoficjalnie wspiera talibów będzie musiał w końcu dogadać się z Indiami, a władze w Delhi powinny stać się bardziej umiarkowane w stosunkach z Islamabadem. Biznes potrzebuje spokoju.

Gdy wreszcie pokój i stabilność zagoszczą na stałe w Afganistanie turkmeński gaz dotrze nad Ocen Indyjski skąd statkami popłynie do USA. Po sukcesie przesyłu pierwszych metrów sześciennych gazu nowym rurociągiem do udziału w inwestycji chętnie dołączą pozostałe środkowoazjatyckie kraje. W rezultacie, państwa te uniezależnią się od Rosji.

TAPI zmieni układ geopolityczny w regionie. Ogromne złoża surowców energetycznych oraz geograficzne, między Azją a Europą powoduje, że Azja Centralna to strategiczne miejsce na mapie świata, o które rywalizują globalne potęgi, Rosja, Chiny, Stany Zjednoczone. Uruchomienie gazociągu powoduje, że Rosji rośnie konkurencja w odbiorze gazu, a sami producenci gazu wzmacniają swoją pozycję w negocjacjach z rosyjskim Gazpromem. Zmniejsza się ekonomiczne znaczenie Rosji w regionie. O środkowoazjatycki gaz walczą także nowi odbiorcy Chiny i Stany Zjednoczone.

Ostatnie wiadomości z Turkmenistanu donoszą, że Aszchabad tylko w 2012 roku otrzymał od Waszyngtonu 800 milionów dolarów na zakup paliwa dla wojsk amerykańskich w Afganistanie. Podobnie jest z  pozostałymi krajami Azji Centralnej. Na zakupy w Kirgistanie, Kazachstanie, Uzbekistanie i Tadżykistanie Amerykanie wydali odpowiednio 218 milionów dolarów, 137 milionów dolarów, 105 milionów dolarów i 11 milionów dolarów. Im bliżej wyjścia amerykańskich wojsk z Afganistanu tym zakupy są większe. Waszyngtonowi zależy na dobrych stosunkach z tymi krajami, a Moskwa z uwagą obserwuje amerykańskie działania w Azji Środkowej.

Zadowolony może być Turkmenistan i pozostałe środkowoazjatyckie kraje. To do nich przyjeżdżać będą przedstawiciele mocarstw z ofertami przyszłej współpracy, w tym gospodarczej i finansowej. Wygra ten, który przedstawi najkorzystniejszą ofertę.

Aktualna ocena artykułu: 5

Oceń artykuł: